De kracht van lezen: de vele gezondheidsvoordelen van boeken

Britse onderzoekers toonden in 2009 aan dat je je stressgevoel op slag met twee derde kunt verminderen door amper 6 minuten te lezen - wat lezen ontspannender maakt dan bijvoorbeeld naar muziek luisteren, een kopje thee drinken of wandelen. Critici merken terecht de kleinschaligheid van dit onderzoek op. In welke mate een goed boek ontspant, laten we dus voorlopig in het midden. "Het effect hangt in elk geval samen met hoe goed je je kunt concentreren en hoe sterk je kunt opgaan in het verhaal", zegt Tine Kuypers van Stichting Lezen.

Het rustgevende effect van lezen kun je ook op lange termijn bestendigen als je van lezen een gewoonte maakt. Regelmatige lezers kampen minder vaak met stress- en depressieve gevoelens dan mensen die zelden of nooit lezen, zo blijkt uit recent onderzoek aan de universiteit van Liverpool. 'Regelmatig' werd hierbij gedefinieerd als 'minimaal 30 minuten per week'.

Een andere vaststelling in dit Liverpoolse onderzoek: wie graag leest, begrijpt doorgaans beter de emoties van anderen en heeft gemiddeld een groter empathisch vermogen. "Wat niet verwonderlijk is", merkt Kuypers op. "Verhalen leren je om je te verplaatsen in het hoofd van anderen." En wellicht maken verhalen je ook nieuwsgieriger naar anderen, want uit het onderzoek blijkt ook nog dat regelmatige lezers doorgaans meer bereid zijn en meer verlangen om met onbekenden in gesprek te gaan. Ook bij bekenden voelen regelmatige lezers zich doorgaans meer betrokken.

Wie graag leest, lijkt daar dus profijt van te hebben in zijn sociale leven.

Troost

Verhalen openen ook een venster op andere werelden en culturen. Daar vanaf jonge leeftijd mee kennis-maken, helpt je tolerantievermogen te ontwikkelen.

Nog een troef van boeken: ze kunnen steun en troost bieden of een toetssteen voor je eigen leven zijn. "En dat geldt zeker niet alleen voor non-fictie in de vorm van getuigenissen of zelfhulpboeken", benadrukt Kuypers. "Ook fictie kan helpen om moeilijke gevoelens te verwerken of in een ander daglicht te plaatsen." Veel therapeuten gebruiken weleens een boek als aanknopingspunt voor een gevoelig gesprek met hun cliënt. Er zijn overigens ook pareltjes van (prenten)boeken die ouders of leerkrachten kunnen helpen om gevoelige thema's voor kinderen bespreekbaar te maken.

Samen lezen kan ook therapeutisch werken. De International Board on Books for Young People in Haïti organiseert leesgroepen voor kinderen die werden getroffen door de desastreuze aardbeving in 2010. "Samen boeken lezen zet de kinderen ertoe aan over hun ervaringen te vertellen, wat helpt bij hun traumaverwerking", verduidelijkt Kuypers.

Al zinvol vanaf babyleeftijd

In een lofzang op lezen kan het belang van voorlezen niet genoeg worden onderstreept. Voorlezen is al zinvol vanaf de babyleeftijd. "Als je afbeeldingen benoemt en aanwijst, kan een kind woorden leren begrijpen, ook al kan het die nog niet uitspreken", zegt Kuypers. Uit onderzoek van de Amerikaanse onderzoekster Barbara Debaryshe blijkt dat de leeftijd van het kind waarop de moeder met voorlezen begint de belangrijkste voorspeller is van de woordenschat van het kind op tweejarige leeftijd . "Het is dus goed om vroeg met voorlezen te beginnen, maar het is al even belangrijk om er lang mee door te gaan", benadrukt Kuypers. "Stop niet met voorlezen als je kind in de leren-lezen-fase komt. De teksten voor prille lezertjes zijn qua structuur en woordenschat vanzelfsprekend erg eenvoudig. Via voorleesboeken geef je je kind de kans om ook te genieten van complexere verhalen. Wijs bij het voorlezen de tekst ook af en toe aan, zodat je kind wat kan meelezen."

"Maar ook kinderen die al vlot zelf kunnen lezen, worden nog graag voorgelezen", onderstreept Kuypers. "Het voorleesmoment biedt ook een gelegenheid om samen dieper in te gaan op onderwerpen die in boeken aan bod komen."

Voorlezen aan kinderen verhoogt niet alleen hun taal- en leesvaardigheid, zo blijkt uit onderzoek bij kleuters en lagereschoolkinderen die aan het Britse Bookstart-programma deelnamen. Kinderen die vaak worden voorgelezen, kunnen ook beter rekenen. "En dat is wellicht niet eens zo verrassend", zegt Kuypers. "Want wie verhalen goed wil begrijpen, moet zich oefenen in aandachtig zijn en verbanden leggen. En dat zijn vaardigheden die ook bij rekenen goed van pas komen."

Hóé je voorleest - op de traditionele of interactieve manier - bepaal je zelf. Met interactief voorlezen wordt bedoeld dat je tijdens het voorlezen vragen stelt, voorspellingen laat doen en met het kind in discussie gaat over het verhaal. Vooral kinderen jonger dan 5 jaar zouden bij deze voorleesstijl baat hebben voor hun taalontwikkeling. "Kies gewoon de voorleesstijl waarbij je je het best voelt, want die kun je ook het langst volhouden", adviseert Kuypers. "Meer nog dan de voorleesstijl is regelmaat én volhouden cruciaal voor een optimaal effect. Probeer daarom van het voorleesmoment het leukste kwartiertje van de dag te maken."

Source: knack.be